Nóróveirusýking

Nóróveirur (e. norovirus) er flokkur skyldra veira sem valda sýkingu í smágirni sem lýsa sér meðal annars með niðurgangi og uppköstum, oftast í 1–3 daga. Allir geta sýkst og það oftar en einu sinni.

 Algeng einkenni nórósýkinga

• Kviðverkir
• Ógleði
• Uppköst
• Niðurgangur - hjá börnum - hjá fullorðnum

Önnur einkenni nórósýkinga

• Hiti - hjá börnum - hjá fullorðnum
• Hrollur
• Höfuðverkur
• Vöðvaverkir
• Þreyta

Nóróveiran þarf að berast í meltingarveginn til að valda sýkingu. Hún fer úr umhverfinu í munninn, oftast með höndum eða menguðum matvælum eða áhöldum.

Veirurnar eru mjög smitandi því að örfáar veirur geta valdið sýkingu. Fólk er smitandi frá því einkenni koma fram þar til nokkrum dögum eftir að einkenni hverfa og jafnvel lengur í stöku tilfellum.

Helstu smitleiðir:

• Borða mat eða drekka vökva sem eru mengaðir nóróveirum.
• Snerta yfirborð eða hluti sem eru með nóróveirur og setja síðan fingurna í
  munninn.
• Vera í beinni snertingu við einstakling með nóróveirusýkingu, t.d. við að annast
  veika eða neyta matvæla með sameiginlegum áhöld.

Nóróveirur dreifast fljótt á milli manna í afmörkuðu rými t.d. á hjúkrunarheimilum, leikskólum, skólum og skemmtiferðaskipum.
Nóróveirur eru taldar ein helsta ástæða matarsýkinga.

Hægt er að greinanóróveirur með saursýni.

Engin lyf eru til við sýkingunni sjálfri en meðferð felst í að meðhöndla einkennin og draga úr áhrifum þeirra.

Hér má nefna vökvagjöf, bólgueyðandi lyf, verkja- og hitalækkandi lyf og hvíld. 

• Drekka vökva sem inniheldur sölt
• Ekki að elda mat fyrir aðra á meðan einkenni vara og í a.m.k. 2 daga eftir að einkenni hætta.
• Passa upp á hreinlæti
• Fjarlæga og þvo fatnað og rúmfatnað sem mengast hafa af uppköstum eða niðurgangi. Þvo hendur vel á eftir. Mengað tau er þvegið með þvottaefni, við hæsta mögulega hitastig skv. því sem tauið þolir og þurrkað helst í þurrkara.
• Hreinsað og sótthreinsa mengað yfirborð. Til dæmis ef uppköst eða niðurgangur hafa farið í umhverfið. Þurrka upp með pappír, þvo yfir svæðið og sótthreinsa síðan t.d. með klórblöndu 1000 ppm að styrk (Bleikiklór 5% í hlutföllunum 1 hluti klórs á móti 50 hlutum vatns).
• Ef grunur leikur á að barn hafi verið veikt af nóróveiru ætti það að vera heima í tvo daga eftir að niðurgangi eða uppköstum lýkur til þess að koma í veg fyrir að þau smiti aðra af sjúkdómnum.

Leita til heilsugæslunnar ef:

• Niðurgangur hefur staðið yfir í meira en viku
• Mikil þreyta og slappleiki
• Slæmir kviðverkir
• Hiti ≥ 38.5° í meira en sólarhring 
• Blóðugur niðurgangur

Leita til bráðamóttökunnar ef:

• Grunur er um ofþornun

Finna næstu heilsugæslustöð eða bráðamóttöku.