Haemophilus influenzae er hópur baktería sem eru flokkaðar eftir gerð þeirra. Haemophilus influenzae b eða Hib getur orsakað alvarlega sjúkdóma svo sem heilahimnubólgu, barkabólgu, lungnabólgu, blóðsýkingu og liðbólgur auk annarra vægari sýkinga sem geta þó verið þrálátar s.s. sýkingu í efri loftvegum, kinnholum og eyrnabólgum. Alvarlegustu sýkingarnar af völdum bakteríunnar eru barkabólga, blóðsýkingar og heilahimnubólga sem getur verið lífshættuleg og er það einkum sú tegund sýkingar sem fjallað er um hér.
Smitleiðir og meðgöngutími
Haemophilus influenzae baktería berst oftast á milli manna með úða frá öndunarfærum (t.d. hósta og hnerra). Einstaklingar sem bera bakteríuna getað smitað aðra þrátt fyrir að vera einkennalausir.
Einkenni
Einkenni heilahimnubólgu af völdum Hib svipar til einkenna heilahimnubólgu af völdum annarra baktería eða veira.
Helstu einkenni geta verið
- hiti
- höfuðverkur
- ljósfælni
- stífleiki í hnakka
- liðverkir
- uppköst
- minnkuð meðvitund
- krampar
- óróleika hjá ungum börnum og minnkuð matarlyst
Blóðsýkingar af völdum Hib geta komið fram á öllum aldri. Barkabólga er algengust í aldurshópnum 5 – 10 ára.
Greining
Bakterían er greind með sýni frá sýkingarstað. Mikilvægt er að greina sýkingu af völdum haemophilus influenzae b fljótt svo hægt sé að hefja meðferð sem fyrst.
Meðferð
Helsta meðferð við haemophilus influenzae eru sýklalyf. Önnur meðferð lítur að hvíld, vökvainntekt og næringu.
Forvarnir
Bóluefni gegn Haemophilus influenzae b hefur verið í notkun síðan á níunda áratug síðustu aldar. Bóluefnið er hluti af bóluefni gegn kikhósta, barnaveiki, stífkrampa og mænusótt (gefið í einni sprautu). Börn eru bólusett við 3ja , 5 og 12 mánaða aldur og gefur bólusetningin um 95% vörn. Þátttaka á Íslandi í bólusetningu gegn þessum sjúkdómum hefur verið með ágætum á undanförnum árum eða tæplega 95%. Foreldrar eru hvattir til að halda áfram góðri þátttöku í bólusetningum því aðeins á þann hátt má halda þessum alvarlega smitsjúkdómi frá landinu. Hægt er að gefa einstaklingum sem útsettir eru fyrir smiti viðeigandi sýklalyf í forvarnarskyni.