Beinþynning

Beinþynning (e. osteoporosis) er sjúkdómur sem einkennist af minnkuðum beinmassa og rýrnun beina sem veldur því að bein brotna auðveldlega. Úlnliðsbrot og samfallsbrot á hrygg eru algengustu brotin ásamt mjaðmabroti. Beinbrot valda takmörkun á hreyfingu og virkni sem veldur oft minni sjálfsbjargargetu og skerðingu á lífsgæðum. Hætta á beinþynningu eykst með aldrinum og eru konur í þrefalt meiri hættu á að fá beinþynningu en karlar.

Beinþynning getur verið einkennalaus og er oft talað um hana sem þöglan sjúkdóm. Hún greinist oft ekki fyrr en fólk hefur brotið bein við lítinn áverka, t.d. við fall á jafnsléttu. Önnur einkenni geta verið bakverkir, kryppa, hæðarlækkun eða aðrar líkamlegar hömlur.

Orsakir beinþynningar eru flókið samspil erfða og lifnaðarhátta.

Eftirfarandi þættir geta aukið líkur á beinþynningu:

• Erfðir - Um 70% beinþéttninnar stýrist af erfðum
• Aldur - Beinþéttni minnkar með aldrinum
• Breytingaskeið kvenna - Kvenhormónið estrógen er beinverndandi en á breytingaskeiðinu minnkar styrkur þess í líkamanum
• Skortur á kalsíum og D-vítamíni - Ráðleggingar um mataræði
• Óhófleg áfengisneysla
• Reykingar
• Hreyfingarleysi
• Að vera undir kjörþyngd
• Lyf - sykursterar (prednisolon), skjaldkirtilslyf og flogaveikilyf

Beinþynningu er hægt að greina með sértækri röntgenrannsókn þar sem þéttni beinsins er mæld.

Meðferð beinist að því koma í veg fyrir beinbrot og styrkja beinin oft með lyfjagjöf.

Eftirfarandi þættir geta minnkað líkur á að fá beinþynningu:

• Borða næringarríkan mat. Taka inn lýsi eða D-vítamíntöflur. Ráðleggingar um mataræði.
• Regluleg hreyfing- Viltu auka hreyfingu? Hér má finna styrktaræfingar og stólaleikfimi sem auðvelt er að gera heima. 
• Hætta reykingum – Viltu draga úr eða hætta reykingum?
• Takmarka áfengisneyslu - Viltu draga úr eða hætta áfengisneyslu?
• Minnka neyslu drykkja sem innihalda mikið magn af koffíni eða sykri.
• Byltuvarnir - Forðast að hafa lausar snúrur og mottur á heimilinu og hafa góða lýsingu innan dyra.
• Góður skóbúnaður skiptir máli, sérstaklega í hálku.

Finna næstu heilsugæslustöð 

Leita til heilsugæslu ef:

• Ef beinþynning er í fjölskyldunni er rétt að fylgjast með stöðunni og huga vel að forvörnum.
• Hafir þú áhyggur af beinþynningu 

Á flestum heilsugæslustöðvum er heilsueflandi móttaka. Þar getur þú fengið aðstoð ef þig vantar stuðning til að efla heilsu, auka lífsgæði eða hjálp til að ná betri stjórn á aðstæðum þínum.