Malaría

Malaría (e. Malaria) smitast með sníkjudýri sem berst í fólk með biti frá sýktri moskítóflugu. Malaría berst ekki manna á milli. Sjúkdómurinn finnst ekki hér á landi en er landlægur í ákveðnum heimshlutum. Sjúkdómurinn er lífshættulegur ef ekkert er að gert. 

Einkenni

Einkenni koma oftast fram 6-18 dögum eftir smit. Þau geta byrjað sem væg almenn einkenni en versnað fljótt, helstu einkenni eru: 

• Hár hiti og kuldahrollur  
• Höfuðverkur 
• Gulleit húð og augnhvíta
• Lystarleysi
• Hálssærindi, andþyngsli og hósti
• Kviðverkir og niðurgangur
• Ruglástand
• Vöðvaverkir
• Þreyta 

Orsakir og smitleiðir

Sýktar moskítóflugur geta borið sjúkdóminn í fólk með biti. Það getur tekið aðeins eitt bit til að veikjast. Sjúkdómurinn berst ekki á milli manna. Sýkingin er þekkt í ákveðnum heimshlutum og þá sérstaklega hitabeltissvæðum við miðbaug:

• Dóminíska lýðveldinu og Haítí
• Hluta Afríku og Asíu, við miðbaug
• Hluta miðausturlanda
• Sumum eyjum Kyrrahafs

Greining

• Blóðprufur eru aðallega notaðar til greiningar þar sem leitað er eftir sníkjudýrum
• Farið er yfir einkenni, sögu og ferðalög einstaklings

Meðferð

Malaría krefst alltaf lyfjameðferðar. Mismunandi lyf koma til greina og fer lyfjagjöf t.d. eftir tegund malaríu og aldri einstaklings.

Sjúkrahúsinnlögn getur verið nauðsynleg.

Snemmgreining og meðferð dregur úr einkennum og kemur í veg fyrir dauðsföll.

Forvarnir

• Ráðfæra sig við heimilislækni hvort æskilegt sé að taka inn fyrirbyggjandi malaríulyf fyrir ferðalög á hitabeltissvæði.
• Forðast moskítóbit t.d. vera í síðbuxum og langermabol. Vanda gististaði, hafa net í gluggum og loftræstingu á svefnstað.
• Nota varnir gegn moskítóbiti, áburð og sprey.
• Sérstaklega þarf að huga að vörnum hjá eldra fólki, þunguðum konum, ungum börnum og fólki með skert ónæmiskerfi.

Hvenær skal leita aðstoðar?

Ef hiti eða önnur ofangreindra einkenna koma fram á meðan eða eftir dvöl til landsvæða þar sem malaría er landlæg.