Mýgulusótt

Mýgulusótt eða gulusótt (e. Yellow fever) er veirusjúkdómur sem er landlægur víða Afríku og í Mið- og Suður Ameríku. Útbreiðsla mýgulusóttar hefur verið að breytast og er mikilvægt að skoða áhættusvæði út frá ferðatilhögun hverju sinni.

Einkenni

Fyrstu einkenna gulusóttar verður vart 3-6 dögum eftir að fólk fær veiruna í sig. Flestir fá væg flensulík einkenni án öndunarfæraeinkenna:

• Hiti og vanlíðan
• Ógleði og/eða uppköst
• Höfuðverkur
• Beinverkir
• Lystarleysi
• Viðkvæmni við birtu

Um einn af hverjum 5-10 (10-20%) sem veikjast fá alvarlegri einkenni:

• Gula (gulur húðlitur og gul hvíta í augum)
• Blæðing frá munn- og nefholi, augum eða eyrum
• Blóðug uppköst
• Blóðugur niðurgangur
• Heilabólga

Um helmingur þeirra sem fá alvarleg einkenni (5-10% af þeim sem veikjast) deyr úr gulusótt.

Orsök

Moskítóflugur bera veiruna í fólk með biti. Veiran er landlæg í mörgum löndum og moskítóflugur sem bera hana finnast í borgum og í dreifbýli. Þær bíta allan sólarhringinn en þó aðallega yfir daginn. Moskítóbit geta einnig valdið öðrum lífshættulegum sjúkdómum. Gulusótt smitast ekki á milli manna.

Greining

• Lýsing á nýafstöðnu ferðalagi og aðstæðum þar
• Lýsing á einkennum
• Blóðprufa til að greina sýkinguna

Ef grunur vaknar um gulusótt á ferðalagi þar sem sjúkdómurinn er landlægur skal án tafar leita læknisaðstoðar. Verði einkenna vart eftir að komið er heim úr ferðalagi skal hafa samband við næstu heilsugæslustöð.

Meðferð

• Engin lækning er til við gulusótt
• Væg veikindi standa oftast yfir í 3-4 daga, versnun á 4-7 degi er merki um alvarleg veikindi.
• Margir ná fullum bata en dánartíðni er há á meðal þeirra sem fá alvarleg einkenni
• Á meðan á veikindum stendur er mikilvægt að tryggja næga vökvainntekt, notast við hitalækkandi- og verkjalyf eins og parasetamol og ibúfen

Forvarnir

• Bólusetning er öruggasta vörnin gegn mýgulusótt og gildir ævilangt. Það tekur líkamann 10 daga að mynda mótefni.
• Forðast moskítóbit. Með því móti má koma í veg fyrir fjölda sjúkdóma.
• Sum ríki gera kröfu um að ferðafólk sé bólusett gegn mýgulusótt og hafi meðferðis alþjóðlegt skírteini því til staðfestingar.
• Mælt er með því að kynna sér vel reglur þeirra landa sem ferðast er til.
• Á netspjallinu hér á síðunni er hægt að sækja um ráðgjöf vegna ferðalaga. Ráðgjöfin byggir á fyrri bólusetningum viðkomandi ásamt upplýsingum um ferðalagið. 

Finna næstu heilsugæslustöð hér.