Helstu einkenni þungunar eru þau að blæðingar stoppa, spenna og eymsli í brjóstum, þreyta og ógleði. Ef grunur vaknar um þungun er fyrsta skrefið að fá það staðfest. Ein leið til þess er að kanna það með þungunarprófi. Þau fást í apótekum og sumum matvöruverslunum.
Þungunarpróf
Við þungun myndast hormón (human chorionic gonadotrophin, HCG) í líkamanum sem þungunarprófin finna í þvagi. Þungunarpróf er áreiðanlegt ef farið er nákvæmlega eftir leiðbeiningunum sem fylgja prófinu.
Flest þungunarpróf eru marktæk frá þeim degi sem tíðablæðingar áttu að hefjast, almennt er það um tveimur vikum eftir getnað. Ef þú veist ekki hvenær næstu blæðingar ættu að byrja er ráðlegt að gera þungunarpróf þremur vikum eftir óvarðar samfarir.
Ef þungunarprófið er jákvætt er næstum fullvíst að um þungun sé að ræða og gott að hringja á sína heilsugæslustöð og panta fyrsta viðtal í meðgönguvernd. Mælt er með að fyrsta viðtal í meðgönguverndinni fari fram við 8-12 vikna meðgöngu.
Neikvætt þungunarpróf þýðir ekki alltaf að ekki sé um þungun að ræða. Ef prófið er gert áður en tíðablæðingar áttu að hefjast getur það verið neikvætt þó þungun sé til staðar. Ef þig grunar þungun þrátt fyrir neikvætt próf, ættir þú að endurtaka prófið viku síðar. Ef það er líka neikvætt og tíðablæðingar ekki byrjaðar ættirðu að ræða við lækni.
Ef spurning er um meðgöngulengd, einkenni þungunar eða annað tengt meðgöngunni ætti að ráðfæra sig við ljósmóður eða lækni fljótlega eftir að þungun er staðfest. Ljósmæður á heilsugæslustöðvunum bjóða upp á símatíma, svara spurningum og veita ráðleggingar.
Ef þungunarprófið er jákvætt er næstum fullvíst að um þungun sé að ræða og gott að hringja á sína heilsugæslustöð og panta fyrsta viðtal í meðgönguvernd. Mælt er með að fyrsta viðtal í meðgönguverndinni fari fram við 8-12 vikna meðgöngu.
Neikvætt þungunarpróf þýðir ekki alltaf að ekki sé um þungun að ræða. Ef prófið er gert áður en tíðablæðingar áttu að hefjast getur það verið neikvætt þó þungun sé til staðar. Ef þig grunar þungun þrátt fyrir neikvætt próf, ættir þú að endurtaka prófið viku síðar. Ef það er líka neikvætt og tíðablæðingar ekki byrjaðar ættirðu að ræða við lækni.
Ef spurning er um meðgöngulengd, einkenni þungunar eða annað tengt meðgöngunni ætti að ráðfæra sig við ljósmóður eða lækni fljótlega eftir að þungun er staðfest. Ljósmæður á heilsugæslustöðvunum bjóða upp á símatíma, svara spurningum og veita ráðleggingar.
Ráðleggingar og aðstoð
Ef þú ert ekki nú þegar að taka fólattöflu (fólasín, fólinsýra, fólín) daglega ættirðu að byrja á því. Fólat sem er eitt B-vítamínanna, er nauðsynlegt barnshafandi konum en það minnkar líkur á alvarlegum fósturgöllum á miðtaugakerfi. Mælt er með því að barnshafandi konur taki fólattöflu að minnsta kosti fyrstu 12 vikur meðgöngu. Almennt er ekki er talin þörf á að taka önnur bætiefni á meðgöngu en fólat og D-vítamín.
Ef þú ert með einhvern sjúkdóm, tekur lyf, eða átt við heilsufarsvandamál að stríða ættir þú að ráðfæra þig við lækni eða ljósmóður sem fyrst.
Barnshafandi konur eiga ekki að neyta tóbaks, áfengis eða annarra vímuefna. Ef þú átt erfitt með að hætta neyslu tóbaks, áfengis eða vímuefna án aðstoðar, ættirðu að leita ráða hjá ljósmóður eða lækni á heilsugæslunni sem fyrst.
Hér er að finna fróðleik um áhrif tóbaksnotkunar á fóstur.
Hér er að finna fróðleik um áhrif áfengis notkunar á fóstur.
Ljósmóðir veitir ráðgjöf í síma 513-1700 og á netspjalli Heilsuveru alla virka daga frá 12 til 14.
Óvelkomin þungun
Ef þú treystir þér ekki til að eiga barnið getur þú leitað ráðgjafar hjá heilsugæslulækni eða móttökudeild kvenna Landspítala. Í þessum sporum íhugar þú mögulega hvaða stuðning þú getur fengið til að ganga með og ala upp barnið, gefa það til ættleiðingar eða rjúfa þungunina. Þar sem þungunarrof skal ætíð framkvæma eins fljótt og auðið er og helst fyrir lok 12 viku þungunar er ráðlegt að bíða ekki með að fá ráðgjöf frá fagfólki.