Mislingabróðir (e. roseola) orsakast af veiru sem kallast herpesveira 6 og einstaka sinnum er sýkingin af völdum herpesveiru 7. Hann kemur venjulega fram hjá börnum yngri en tveggja ára og er oftast vægur og nánast allir jafna sig án sérstakrar meðferðar. Sjúkdómurinn skilur eftir sig ævilangt ónæmi.
Einkenni
Einkenni sjúkdómsins koma fram um 1-2 vikum frá smiti. Veikindin byrja venjulega með 39-40°C hita sem varir að jafnaði í þrjá til fimm daga. Þegar hitinn lækkar koma útbrot. Meðgöngutími er ein til tvær vikur. Algeng einkenni eru:
• Hár hiti - hjá börnum - hjá fullorðnum
• Ljósbleik útbrot á maga, brjósti og baki
• Útbrot án kláða
• Nefrennsli
• Hálssærindi
• Eitlastækkanir á hálsi
• Minnkuð matarlyst
Útbrotin eru bleikleit og koma vanalega fyrst fram á brjóstkassa, maga og baki, en dreifast síðan á háls, andlit og handleggi. Útbrotin dofna og hverfa á nokkrum dögum og stundum á nokkrum klukkustundum. Útbrotunum fylgir vanalega ekki kláði. Mörg börn fá sjúkdóminn án teljandi einkenna.
Smitleiðir
Veiran berst auðveldlega á milli manna með úðasmiti þegar smitað fólk hóstar eða hnerrar í umhverfið. Smithætta er mest nokkrum dögum áður en útbrot koma fram og því erfitt að komast hjá smiti.
Greining
Venjulega þarf ekki að fara með barn til læknis vegna mislingabróður nema einkenni séu þeim mun alvarlegri. Stundum eru gerð veirupróf til að útiloka aðra sjúkdóma.
Meðferð
Engin sérstök meðferð er til gegn veirunni en sjúkdómurinn læknast af sjálfu sér á nokkrum dögum.
Hvað get ég gert?
- Nota hitalækkandi lyf eins og parasetamól
- Tryggja næga hvíld
- Til að koma í veg fyrir ofþornun þarf að gæta þess að börnin drekki vel
Flest börn jafna sig innan viku frá því að hitinn byrjar. Þegar almennt ástand er orðið gott og barnið hefur verið hitalaus í sólarhring án hitalækkandi lyfja getur barnið farið á leikskóla þrátt fyrir að útbrot séu enn til staðar.
Hvenær skal leita aðstoðar?
Leita til heilsugæslu ef:
- Hiti hefur verið til staðar í meira en í 3 sólarhringa
- Barn er ólíkt sér og þú hefur áhyggjur
- Hiti lækkar ekki þrátt fyrir réttan skammt af hitalækkandi lyfjum
- Einstaklingur er ónæmisbældur og hefur verið nálægt einhverjum sem er með mislingabróður
Leita til bráðamóttöku ef:
- Barn er undir 3 mánaða aldri og er með hita 38°C eða hærra
- Grunur er um ofþornun
- Blá, fölleit og flekkótt húð, varir eða tunga
- Erfiðleikar við öndun, mæði eða andar ört
- Óáttað, ólíkt sjálfu sér og/eða talar óljóst