Hundaæði

Kaflar
Flokkur
Útgáfudagur

Hundaæði (e. Rabies) er ólæknandi veirusjúkdómur sem á sennilega uppruna sinn í leðurblökum en getur sýkt önnur spendýr sem geta borið hann til manna. Hundar eru valdir að 99% tilfella af hundaæði í fólki. Sjúkdóminn er ekki að finna á Íslandi.

Einkenni

Fyrstu einkenni hundaæðis koma venjulega fram innan 3-12 vikna eftir útsetningu fyrir veirunni. Fyrstu einkenni eru:

  • Hiti
  • Höfuðverkur
  • Vanlíðan
  • Þreyta

Eftir því sem sjúkdómurinn ágerist geta komið fram alvarlegri einkenni:

  • Kyngingarerfiðleikar
  • Ofskynjanir
  • Ruglástand
  • Vöðvakrampar
  • Flog
  • Lömun

Orsök

Veiran berst með munnvatni sýktra spendýra, aðallega hunda. Smit berst í fólk við bit eða klór af sýktum dýrum, en einnig ef dýrin sleikja opin sár eða munnvatn þeirra kemst í nálægð við munn eða augu fólks. Hundaæði smitast ekki í gegnum heila húð. Til eru dæmi um smit milli manna við ígræðslu á hornhimnu eða árásir veikra manna á umönnunaraðila. 

Meðferð

Meðferð skal hefjast sem fyrst, helst innan klukkustunda frá biti eða klóri. Rétt meðferð veitir fullan bata en sjúkdómurinn er banvænn hefjist meðferð ekki áður en einkenni koma fram.

  • Sárahreinsun
  • Bóluefni við hundaæði. Bólusettir fá tvo skammta með nokkurra daga millibili en óbólusettir fá fjóra skammta á einum mánuði
  • Í sumum tilfellum eru gefin virk mótefni í og í kringum sárið, það veitir tafarlausa en skammtímavernd ef verulegar líkur eru á smiti

Hvað get ég gert?

Sé fólk bitið eða klórað af dýri í landi þar sem hundaæði er landlægur sjúkdómur skal:

  • Hreinsa sárið strax með volgu vatni og sápu í nokkrar mínútur
  • Sótthreinsa sárið með sótthreinsivökva sem inniheldur alkóhól
  • Fara strax á næstu heilsugæslu eða bráðamóttöku
  • Ekki bíða með að fá læknishjálp þar til ferðalagi lýkur

Forvarnir

  • Öruggasta vörnin er bólusetning gegn hundaæði
  • Ef ferðast er til lands þar sem hundaæði er landlægur sjúkdómur er bólusetning gegn sjúkdómnum mikilvæg. Þetta á einkum við ef stefnt er á að vera í mikilli nálægð við dýr eða vinna með dýrum. 
  • Forðast nálægð við villt dýr, bæði lifandi og dauð.
  • Hindra að leðurblökur komist nærri sofandi ferðalöngum, sérstaklega börnum sem geta ekki sagt frá atvikum

Bóluefnið

  • Bóluefnið er notað sem forvörn og meðferð
  • Á netspjallinu hér á síðunni er hægt að sækja um bólusetningarráðgjöf vegna ferðalaga. Ráðgjöfin byggir á fyrri bólusetningum viðkomandi ásamt upplýsingum um ferðalagið. 
  • Hér má sjá gjaldskrá fyrir bólusetningar.
Var þetta efni hjálplegt?
Markmið vefsins er að veita upplýsingar um öll mál er varða heilsu. Allar ábendingar til að bæta vefinn eru vel þegnar.