Fara á efnissvæði
IS
EN
PL

Blóðtappi í útlægðri bláæð

Kaflar
Útgáfudagur

Blóðtappi í útlægðri bláæð (e. Deep vein thrombosis, DVT) er þegar efni í blóðinu þykkna og mynda massa og hindrar eða lokar fyrir blóðflæði í æðinni.

Blóðtappi í útlægðri bláæð er lang oftast staðsettur í  bláæðum sem liggja í fótum. Blóðtappi getur þó einnig komið fram í bláæðum í handleggjum eða kvið sem dæmi, en það er mun sjaldgæfara. Mikilvægt er að leita til læknis ef grunur leikur á að um útlægan blóðtappa sé að ræða, þar sem slíkt getur verið lífshættulegt ástand. 

Einkenni

  • Bólgnar æðar sem eru harðar eða viðkvæmar viðkomu
  • Bólga í fæti, algengast er að bólgan sé bara í öðrum fætinu
  • Hiti í húðinni kring um verkjaða svæðið
  • Roði eða dekkri húð í kring um verkjaða svæðið, það getur verið erfiðara að sjá slíkt á dekkri húðlit
  • Sársaukafullur verkur í öðrum fætinum (sjaldan sem verkur er í báðum fótum)
  • Verkur sem kemur fram við gang eða þegar staðið er upp.  

Áhættuþættir

  • Bláæðahnútur/ar
  • Eldri en 60 ára
  • Ert inniliggjandi á sjúkrahúsi eða nýleg sjúkrahúslega
  • Ert rúmliggjandi eða langtíma kyrrseta, til dæmis flugferð, bílferð eða lestarferð  
  • Ert ófrísk eða ný búin að eiga barn (síðustu 6 vikur)  
  • Getnaðarvarnapilla eða önnur hormónauppbótar meðferð
  • Fyrri saga um blóðtappa    
  • Ofþurrkur
  • Reykingar
  • Undirliggjandi sjúkdómar til dæmis hjartasjúkdómar eða krabbamein  
  • Yfirþyngd  

Greining

  • Sjúkdómssaga
  • Líkamsskoðun
  • Ómun
  • Myndataka til dæmis sneiðmyndataka eða röntgenmyndataka 

Meðferð

  • Lyfjameðferð
  • Aðgerð

Forvarnir

  • Drekka ráðlagt magn af vökva daglega
  • Ekki sitja með krosslagða fætur
  • Forðast reykingar
  • Heilbrigður lífstíll
  • Huga að ráðlagðri hreyfingu
  • Hófleg alkóhólneysla
  • Regluleg hreyfing þegar er farið í lengri ferðalög hvort sem það er með bíl, lest eða flugvél. 

Hvað get ég gert?

  • Hálega á fæti í hvíld
  • Hreyfa fótleggi reglulega, til dæmis snúa ökklum í hringi
  • Hreyfa sig reglulega
  • Ræða við lækni hvort ráðlagt sé að fresta löngum ferðalögum 

Hvenær skal leita aðstoðar?

Leitaðu til næstu heilsugæslu ef: 

Þú finnur fyrir einkennum sem talin voru upp hér að  ofan

Leitaðu til næstu bráðamóttöku ef: 

Finnur fyrir einkennum hér að ofan ásamt:

  • Brjóstverkur
  • Erfiðleikar við öndun 

Blóðtappar geta verið lífshættulegir ef þeir fara á rek í líkamanum þar sem þeir geta leitað upp í lungu. 

Finna næstu heilsugæslu hér.