Blóðtappi í útlægðri bláæð (e. Deep vein thrombosis, DVT) er þegar efni í blóðinu þykkna og mynda massa og hindrar eða lokar fyrir blóðflæði í æðinni.
Blóðtappi í útlægðri bláæð er lang oftast staðsettur í bláæðum sem liggja í fótum. Blóðtappi getur þó einnig komið fram í bláæðum í handleggjum eða kvið sem dæmi, en það er mun sjaldgæfara. Mikilvægt er að leita til læknis ef grunur leikur á að um útlægan blóðtappa sé að ræða, þar sem slíkt getur verið lífshættulegt ástand.
Einkenni
- Bólgnar æðar sem eru harðar eða viðkvæmar viðkomu
- Bólga í fæti, algengast er að bólgan sé bara í öðrum fætinu
- Hiti í húðinni kring um verkjaða svæðið
- Roði eða dekkri húð í kring um verkjaða svæðið, það getur verið erfiðara að sjá slíkt á dekkri húðlit
- Sársaukafullur verkur í öðrum fætinum (sjaldan sem verkur er í báðum fótum)
- Verkur sem kemur fram við gang eða þegar staðið er upp.
Áhættuþættir
- Bláæðahnútur/ar
- Eldri en 60 ára
- Ert inniliggjandi á sjúkrahúsi eða nýleg sjúkrahúslega
- Ert rúmliggjandi eða langtíma kyrrseta, til dæmis flugferð, bílferð eða lestarferð
- Ert ófrísk eða ný búin að eiga barn (síðustu 6 vikur)
- Getnaðarvarnapilla eða önnur hormónauppbótar meðferð
- Fyrri saga um blóðtappa
- Ofþurrkur
- Reykingar
- Undirliggjandi sjúkdómar til dæmis hjartasjúkdómar eða krabbamein
- Yfirþyngd
Greining
- Sjúkdómssaga
- Líkamsskoðun
- Ómun
- Myndataka til dæmis sneiðmyndataka eða röntgenmyndataka
Meðferð
- Lyfjameðferð
- Aðgerð
Forvarnir
- Drekka ráðlagt magn af vökva daglega
- Ekki sitja með krosslagða fætur
- Forðast reykingar
- Heilbrigður lífstíll
- Huga að ráðlagðri hreyfingu
- Hófleg alkóhólneysla
- Regluleg hreyfing þegar er farið í lengri ferðalög hvort sem það er með bíl, lest eða flugvél.
Hvað get ég gert?
- Hálega á fæti í hvíld
- Hreyfa fótleggi reglulega, til dæmis snúa ökklum í hringi
- Hreyfa sig reglulega
- Ræða við lækni hvort ráðlagt sé að fresta löngum ferðalögum
Hvenær skal leita aðstoðar?
Leitaðu til næstu heilsugæslu ef:
Þú finnur fyrir einkennum sem talin voru upp hér að ofan
Leitaðu til næstu bráðamóttöku ef:
Finnur fyrir einkennum hér að ofan ásamt:
- Brjóstverkur
- Erfiðleikar við öndun
Blóðtappar geta verið lífshættulegir ef þeir fara á rek í líkamanum þar sem þeir geta leitað upp í lungu.
Finna næstu heilsugæslu hér.