Hægðatregða hjá börnum

Kaflar
Flokkur
Útgáfudagur

Hægðatregða (e. constipation) er algengt vandamál hjá börnum. Helstu einkenni eru að hægðir eru fátíðari, harðar og lítið kemur í einu. Hægðatregðu fylgja oft kviðverkir við að losa hægðir.

Einkenni

  • Hægðir koma sjaldnar en venjulega eða sjaldnar en þrisvar í viku
  • Hægðir eru harðari en venjulega og litlar
  • Þaninn kviður
  • Sársauki eða erfiðleikar við hægðalosun
  • Klíníngur í buxum og barnið missir hægðir í buxur (á við þegar barn er hætt með bleiu)
  • Minni matarlyst

Helstu ástæður hægðatregðu hjá börnum

Orsakir hægðatregðu hjá börnum geta verið fjölmargar og eru þær yfirleitt tengdar mataræði, venjum, líðan og hegðun.

  • Mataræði: Borða of lítið af trefjaríkri fæðu s.s. grænmeti og ávöxtum
  • Vökvainntaka: Drekka of lítið af vökva
  • Hreyfing: Of lítil hreyfing
  • Breyting á venjum og líðan:
    • Barnið hættir á brjósti og fer yfir á þurrmjólk eða fasta fæðu
    • Barnið hættir með bleiu og á að venja það á klósett
    • Breytingar í umhverfi, s.s. ferðalög, upphaf skólagöngu eða breytingar hjá fjölskyldunni

Hvað get ég gert?

Hjá börnum er hægðatregða oftast væg og vandamálið lagast venjulega með einföldum breytingum. Prófaðu eftirfarandi:

Auka vökvainntöku

  • Barn sem er eingöngu á brjósti getur haft gagn að drekka meiri brjóstamjólk.
  • Barn sem drekkur þurrmjólk getur fengið smá vatn milli þess sem það drekkur fullnægjandi skammt af þurrmjólkurblöndu.
  • Bjóða eldri börnum reglulega vatn að drekka eða ávaxtasafa eins og sveskjusafa.

Hreyfing

  • Hreyfðu fætur barnsins mjúklega líkt og það sé að hjóla.
  • Nuddaðu magann með olíu.
  • Farðu í leiki með barninu sem kalla á hreyfingu og barnið hefur ánægju af.

Mataræði

  • Auka neyslu ávaxta og grænmetis, t.d. sveskjur, döðlur, fíkjur, blómkál, spergilkál, hvítkál - hægt að mauka saman við grauta.
  • Draga úr mjólkurmat hjá eldri börnum, hæfilegt magn er 2-3 glös á dag (skyr og jógúrt meðtalið).
  • Forðast kex, kökur og önnur sætindi.

Breyting á venjum og líðan

  • Vera vakandi fyrir einkennum hægðatregðu þegar barn hættir á brjósti og fer yfir á þurrmjólk eða fasta fæðu.
  • Ef barnið er með sprungur við endaþarminn er hægt að bera vaselínkrem eða annað mýkjandi krem á sprungurnar.
  • Ef hægðatregða kemur upp þegar verið er að venja af bleiu getur verið ráðlegt að stöðva það tímabundið og reyna aftur síðar.
  • Hjá börnum sem eru hætt með bleiu getur verið gagnlegt að sitja í 5-10 mín á salerni/koppi stuttu eftir máltíð.
  • Látið barnið hafa eitthvað undir fætur þegar það situr á salerni svo þeir lafi ekki, þá nær barnið að slaka betur á.
  • Umbunarkerfi við salernisferðir getur gagnast eldri börnum, t.d. að gefa lítinn límmiða eftir hverja ferð og stóran límmiða ef barnið losar hægðir.

Ferðalög

  • Löng kyrrseta í bílum og flugvélum. Gott að leyfa börnunum að standa upp og hreyfa sig.

Hvenær skal leita aðstoðar?

Leitaðu til heilsugæslunnar ef:

  • Barn er yngra en fjögurra mánaða
  • Barnið er kvalið af verkjum
  • Barn er oft með hægðatregðu
  • Ráðin heima skila ekki árangri
  • Blóð er í hægðum

Vaktsími heilsugæslunnar 1700 er opinn allan sólarhringinn. Finndu næstu heilsugæslu hér.

Var þetta efni hjálplegt?
Markmið vefsins er að veita upplýsingar um öll mál er varða heilsu. Allar ábendingar til að bæta vefinn eru vel þegnar.