Żałoba po śmierci lub stracie

Większość ludzi doświadcza żałoby w pewnym momencie po utracie czegoś, co kochali lub co było dla nich ważne. Żałoba to naturalna reakcja na stratę i zupełnie normalne jest, że potrzeba czasu, aby dojść do siebie i odzyskać równowagę. Żałoba to określenie na złożone emocje i reakcje, które pojawiają się po stracie, a sposób, w jaki każdy ją przeżywa i radzi sobie z nią, jest indywidualny.

Istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc w radzeniu sobie z żałobą. W naturalnym procesie żałoby uczucie bólu zazwyczaj zmniejsza się z czasem.

Doświadczanie żałoby po śmierci bliskiej osoby jest czymś zupełnie normalnym. Inne rodzaje straty - takie jak rozstanie, utrata pracy czy domu - również mogą wywoływać żałobę. Każdy przeżywa stratę i żałobę inaczej, i nie ma jednego „właściwego” sposobu na odczuwanie tych emocji.

Typowe objawy żałoby to:

• trudności z koncentracją, uczucie zagubienia lub utraty kontroli

• płacz

• uczucie nierealności, szoku lub odrętwienia

• przytłaczający smutek

• zmęczenie lub poczucie rezygnacji

• złość - np. na osobę, która odeszła, lub na okoliczności straty

• poczucie winy - np. z powodu złości, czegoś, co zostało powiedziane lub zrobione, albo niemożności zapobieżenia śmierci

Sposób, w jaki przeżywamy stratę, może się bardzo różnić. Czasem silne emocje pojawiają się nagle i z dużą intensywnością, a innym razem znikają na jakiś czas - i to również jest normalne.
Nie zawsze łatwo zrozumieć, kiedy i jak żałoba wpływa na nasze uczucia czy zachowanie. Przeżywanie straty może być mylące, a emocje mogą wydawać się trudne do opanowania.

Często mówi się, że ludzie przechodzą przez pięć etapów po stracie, choć różni się to w zależności od osoby i nie każdy doświadcza ich w tej samej formie. Etapy te mogą obejmować:

• Zaprzeczenie - np. szok, odrętwienie, niedowierzanie, poczucie zagubienia.

• Złość - np. poczucie winy albo obwinianie innych za stratę.

• Depresję - np. zmęczenie, poczucie beznadziei, bezradności, utrata wizji przyszłości, poczucie izolacji czy samotności.

• Rozliczenie lub przewartościowanie - np. myśli: „Gdybym tylko postąpił inaczej…”.

• Akceptację - nie oznacza to radości z sytuacji, lecz przyjęcie jej do wiadomości i gotowość, aby iść dalej po stracie.

Istnieją rzeczy, które mogą pomóc w radzeniu sobie z żałobą, takie jak:

• Skup się na tym, co możesz zrobić, wykorzystując swój czas i energię, by poczuć się lepiej.

• Unikaj alkoholu, papierosów i narkotyków.

• Utrzymuj codzienną rutynę - np. wstawaj rano, ubieraj się, miej jakieś zajęcie.

• Dbaj o sen, regularne posiłki i aktywność fizyczną.

• Rób przerwy od żałoby, odwracając uwagę i zajmując się czymś zupełnie innym.

• Bądź dla siebie wyrozumiały - to naturalne, że po stracie odczuwa się cierpienie.

• Pamiętaj, że masz prawo czuć się dobrze i doświadczać radości.

• Wyznaczaj sobie małe i osiągalne cele.

• Rozmawiaj o swoich uczuciach z kimś bliskim, członkiem rodziny, specjalistą ochrony zdrowia lub terapeutą.

Utrata kogoś bliskiego lub czegoś ważnego bywa szokiem - nawet jeśli śmierć bliskiej osoby była spodziewana, moment odejścia często jest trudny i niespodziewany. Zazwyczaj żałoba z czasem łagodnieje, a związany z nią ból stopniowo się zmniejsza.

Warto w tym czasie szukać wsparcia u przyjaciół, rodziny czy znajomych. W większości przypadków radzenie sobie z naturalnym procesem żałoby nie wymaga pomocy specjalistycznej.

Jednak jeśli pojawiają się nasilające się objawy lęku czy depresji, które nie ustępują wraz z upływem czasu, wskazane może być skorzystanie z pomocy specjalisty. Nagła śmierć bliskiej osoby może u niektórych osób prowadzić do objawów zespołu stresu pourazowego.

Jeśli pojawiają się myśli typu „lepiej byłoby nie istnieć” albo myśli samobójcze, należy niezwłocznie skontaktować się z pracownikiem ochrony zdrowia.

W sytuacji nagłej należy zadzwonić pod numer 112.

Profesjonalne wsparcie:

• Pomoc specjalistów takich jak ksiądz, pielęgniarka, psychiatra, psycholog, pracownik socjalny, lekarz rodzinny czy terapeuta rodzinny może okazać się bardzo wartościowa.

• Możesz skontaktować się ze swoim ośrodkiem zdrowia, aby uzyskać ocenę stanu zdrowia lub poradę dotyczącą dalszych kroków.

• Całodobowe porady udzielane są pod numerem telefonu 513-1700 lub 1700, a także przez czat na stronie Heilsuvera (czynny codziennie od 8:00 do 22:00).

• Wsparcie oferuje także całodobowa linia Czerwonego Krzyża - numer 1717 lub czat na stronie internetowej Czerwonego Krzyża.

• Centrum Żałoby (The Grief Centre): dla każdego, kto stracił bliską osobę. Więcej informacji na stronie Grief Centre.

• Stowarzyszenie Pieta (The Pieta Association): oferuje wsparcie rodzinom, które straciły bliską osobę w wyniku samobójstwa. Więcej informacji: pieta.is.

• Lwią Serce (Lion’s Heart): organizacja wspierająca osoby w wieku 20-50 lat, które straciły współmałżonka, oraz dzieci, które straciły rodzica. Więcej informacji: ljonshjarta.is.

• Forget Me Not: organizacja wspierająca rodziców, którzy doświadczyli straty w czasie ciąży, w trakcie lub po porodzie. Więcej informacji: gme.is.

• Birta Landsamtök: platforma wsparcia dla rodziców/opiekunów dzieci i młodzieży, które zmarły nagle. Więcej informacji: birtalandssamtok.is.

• Örninn: oferuje weekendowe wyjazdy i spotkania dla dzieci i nastolatków w wieku 10-17 lat, którzy stracili bliską osobę. Więcej informacji: arnarvaengir.is.

• Urlop żałobny (Bereavement Leave): przeznaczony dla rodziców pracujących zawodowo, którzy stracili dziecko poniżej 18. roku życia. Więcej informacji dostępne na stronie Dyrekcji Pracy w Islandii: island.is.