Hægðatregða (e. constipation) er algengt vandamál hjá börnum. Helstu einkenni eru að hægðir eru fátíðari, harðar og lítið kemur í einu. Hægðatregðu fylgja oft kviðverkir við að losa hægðir.
Einkenni
- Hægðir koma sjaldnar en venjulega eða sjaldnar en þrisvar í viku
- Hægðir eru harðari en venjulega og litlar
- Þaninn kviður
- Sársauki eða erfiðleikar við hægðalosun
- Klíníngur í buxum og barnið missir hægðir í buxur (á við þegar barn er hætt með bleiu)
- Minni matarlyst
Helstu ástæður hægðatregðu hjá börnum
Orsakir hægðatregðu hjá börnum geta verið fjölmargar og eru þær yfirleitt tengdar mataræði, venjum, líðan og hegðun.
- Mataræði: Borða of lítið af trefjaríkri fæðu s.s. grænmeti og ávöxtum
- Vökvainntaka: Drekka of lítið af vökva
- Hreyfing: Of lítil hreyfing
- Breyting á venjum og líðan:
- Barnið hættir á brjósti og fer yfir á þurrmjólk eða fasta fæðu
- Barnið hættir með bleiu og á að venja það á klósett
- Breytingar í umhverfi, s.s. ferðalög, upphaf skólagöngu eða breytingar hjá fjölskyldunni
Hvað get ég gert?
Hjá börnum er hægðatregða oftast væg og vandamálið lagast venjulega með einföldum breytingum. Prófaðu eftirfarandi:
Auka vökvainntöku
- Barn sem er eingöngu á brjósti getur haft gagn að drekka meiri brjóstamjólk.
- Barn sem drekkur þurrmjólk getur fengið smá vatn milli þess sem það drekkur fullnægjandi skammt af þurrmjólkurblöndu.
- Bjóða eldri börnum reglulega vatn að drekka eða ávaxtasafa eins og sveskjusafa.
Hreyfing
- Hreyfðu fætur barnsins mjúklega líkt og það sé að hjóla.
- Nuddaðu magann með olíu.
- Farðu í leiki með barninu sem kalla á hreyfingu og barnið hefur ánægju af.
Mataræði
- Auka neyslu ávaxta og grænmetis, t.d. sveskjur, döðlur, fíkjur, blómkál, spergilkál, hvítkál - hægt að mauka saman við grauta.
- Draga úr mjólkurmat hjá eldri börnum, hæfilegt magn er 2-3 glös á dag (skyr og jógúrt meðtalið).
- Forðast kex, kökur og önnur sætindi.
Breyting á venjum og líðan
- Vera vakandi fyrir einkennum hægðatregðu þegar barn hættir á brjósti og fer yfir á þurrmjólk eða fasta fæðu.
- Ef barnið er með sprungur við endaþarminn er hægt að bera vaselínkrem eða annað mýkjandi krem á sprungurnar.
- Ef hægðatregða kemur upp þegar verið er að venja af bleiu getur verið ráðlegt að stöðva það tímabundið og reyna aftur síðar.
- Hjá börnum sem eru hætt með bleiu getur verið gagnlegt að sitja í 5-10 mín á salerni/koppi stuttu eftir máltíð.
- Látið barnið hafa eitthvað undir fætur þegar það situr á salerni svo þeir lafi ekki, þá nær barnið að slaka betur á.
- Umbunarkerfi við salernisferðir getur gagnast eldri börnum, t.d. að gefa lítinn límmiða eftir hverja ferð og stóran límmiða ef barnið losar hægðir.
Ferðalög
- Löng kyrrseta í bílum og flugvélum. Gott að leyfa börnunum að standa upp og hreyfa sig.
Hvenær skal leita aðstoðar?
Leitaðu til heilsugæslunnar ef:
- Barn er yngra en fjögurra mánaða
- Barnið er kvalið af verkjum
- Barn er oft með hægðatregðu
- Ráðin heima skila ekki árangri
- Blóð er í hægðum
Vaktsími heilsugæslunnar 1700 er opinn allan sólarhringinn. Finndu næstu heilsugæslu hér.